Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors

5 dingen die je moet weten over de frikandel

Vandaag is het de ‘dag van de frikandel’. Over het ontstaan van deze nationale frikandellendag gaan er verschillende verhalen rond. Het is onduidelijk wanneer de eerste frikandellendag in het leven geroepen is. Wel is duidelijk dat 4 februari geen toevallig gekozen datum is. Volgens de overlevering zou slagersknecht Gerrit de Vries op 4 februari 1954 de grondlegger geweest zijn van wat in korte tijd uitgegroeid is tot veruit de populairste Nederlandse snack. Volgens de statistieken consumeren we met z’n allen zo’n 600 miljoen frikandellen per jaar. Dat is ongeveer 35 per persoon.

Over de frikandel valt heel wat te vertellen. Zo was de frikandel ooit veel grover dan de snack die we nu in de frituur, oven of airfryer gooien. In de loop der jaren heeft de gewone frikandel zijn gladde fijne structuur gekregen waar we nu zo aan gewend zijn. In de loop der jaren zijn veel Nederlanders de frikandel in hun hart gaan sluiten, ondanks dat deze overheerlijke snack niet in de Schijf van Vijf staat. Het is misschien wel de ultieme vorm van wat we tegenwoordig ‘guilty pleasure’ noemen. Misschien niet de gezondste keuze, maar zo onweerstaanbaar lekker!

In het kader van de nationale frikandellendag hebben wij de vijf dingen voor je verzameld die je moet weten over de frikandel.

1

Typisch Nederlands

De frikandel is een oer-Nederlandse snack. Je mag zelfs oer-Hollands zeggen, want de allereerste frikandel kwam uit de Zuid-Hollandse stad Dordrecht. Frikandel-fans vinden de frikandel zelfs zo Nederlands, dat het als cultureel erfgoed beschouwd wordt. De naam frikandel werd in het begin vooral zonder de ‘n’ geschreven: frikadel was een afgeleide van de Duitse Frikadelle. Dat is eigenlijk een ander product: een Duitse frikadel is een soort van platgeslagen gehaktbal. De Nederlandse frikadel was oorspronkelijk een langwerpige gehaktrol.

Die andere zeer populaire snack, de kroket, is minder Nederlands dan de frikandel. De oorsprong van de vleeskroket is terug te voeren naar het einde van de 17e eeuw in Frankrijk. Toen ging daar het recept van de croquette al rond.

2

Geen afvalvlees

Over de frikandel wordt weleens laatdunkend gedaan. De frikandel wordt afgeschilderd een vette staaf van afvalvlees. De frikandel wordt daardoor op de onderste trede van de culinaire ladder van Nederland geplaatst. Alsof de Nederlandse keuken zo verfijnd is! Het jammere is dat de frikandel uit prima vlees bestaat. De belangrijkste ingrediënten zijn kleine stukjes kippenvlees (de restjes die op het bot zitten), varkensspek en soms een klein deel paardenvlees. Verder wordt er water, paneermeel, specerijen, bindmiddel en ui aan toegevoegd.

Er zitten geen rare dingen zoals darm, uiers, ogen, oren of andere dierlijke delen in een frikandel. Orgaanvlees werd vroeger wel door een frikandel gedraaid, maar tegenwoordig niet meer.

3

#teamcurry en #teamketchup

De frikandel wordt op verschillende manieren geconsumeerd. Zonder saus, met mayonaise of fritessaus, met pindasaus of met curry. De meest gegeven variant is de frikandel speciaal. Volgens puristen (en de auteur van dit artikel) hoort een frikandel speciaal een frikandel met een snee over de hele lengte te zijn, bij voorkeur aangebracht voor het frituren. Na bereiding wordt de snee gevuld met mayonaise, curry en gesnipperde rauwe ui.

Over de saus ontstaat regelmatig discussie. Een minderheid vindt dat er tomatenketchup in plaats van curry gebruikt moet worden. Van tijd tot tijd laait de discussie tussen #teamcurry en #teamketchup.

4

Varianten

De frikandel is er nu in tal van varianten. Daardoor kunnen verschillende doelgroepen aangesproken worden en is er een grotere keuze voor de frikandelliefhebbers. Alleen al qua maat en gewicht zijn er verschillen te zien. De frikandel die je in de snackbar geserveerd krijgt weegt meestal 100 gram per stuk. De meeste frikandellen in de supermarkt zijn kleiner: reken op 70 tot 85 gram per stuk. Het verschil zit hem vooral in de lengte. Voor wie lengte belangrijk vindt is er nu ook de frikandel XXL. Die weegt maar liefst 250 gram en mag zichzelf daarmee een serieuze jongen noemen.

Behalve de afmetingen zijn er nog tal van andere varianten op de markt gekomen. Denk aan de kipfrikandel, de glutenvrije frikandel, de halal frikandel en de Javaanse frikandel. De frikandel wordt ook weleens gekruist met andere snacks: met een kroket (zowel de krokidel als de krokodel), met een Turkse worst (de sucukandel) en met een loempia (de loempidel). De door Mora bedachte viandel is ook een variant op de frikandel.

5

Meest geliefde Nederlandse snack op vakantie

Nederlanders nemen hun eetcultuur graag mee over de grens. Wie kent de verhalen niet van landgenoten die hun caravan afgeladen hebben met boodschappen, waarbij de potten mayonaise (of frietsaus), pindakaas en appelmoes niet ontbreken. Tijdens een buitenlandse reis onderbreken we de dagen gevuld met pasta, gyros, tapas, pizza en sushi met een keertje Nederlands eten (of snacken). In den vreemde wordt ineens de lust naar saté, kroketten, pannenkoeken en frikandellen aangewakkerd. Zelfs onder mensen die dat thuis amper eten.

De frikandel wordt het meest verkocht in de buitenlandse eetgelegenheden waar je terecht kunt voor Nederlandse hap. De Facebookgroep ‘frikandelspeciaalgeeks’ heeft zelfs een kaart in Google Maps gemaakt met plekken buiten Nederland waar je van een frikandel speciaal kunt genieten. Deze ‘frikandel speciaal in het buitenland-kaart‘ toont aan hoe sterk de liefde voor de frikandel kan zijn.