5 dingen die je moet weten over het paspoort

Het Nederlandse paspoort heeft voor volwassenen tegenwoordig een geldigheid van 10 jaar. Voor personen die jonger zijn dan 18 jaar is de geldigheid slechts 5 jaar. Na de vervaldatum kun je het paspoort niet meer gebruiken als reis- en identiteitsbewijs.

Er is een geval waarbij je wel een verlopen paspoort mag gebruiken: bij verkiezingen. In de kieswet is bepaald dat een identiteitsbewijs op het moment van stemmen maximaal 5 jaar verlopen mag zijn.

Je mag je paspoort niet zomaar aan iedereen afgeven. Op het moment dat er een wettelijke plicht is, bijvoorbeeld tijdens een grenscontrole of identificatiecontrole, zul je je paspoort tijdelijk in handen moeten geven aan de ambtenaar in functie. Het is de bedoeling dat je het paspoort na controle terugkrijgt, tenzij er een wettelijke basis is omdat niet te doen, bijvoorbeeld tijdens een arrestatie of verder onderzoek.

Op de laatste pagina van het Nederlands paspoort staat letterlijk:
“Dit paspoort is eigendom van de Staat der Nederlanden. De houder is verplicht het paspoort zorgvuldig te bewaren. Het mag slechts ter beschikking van een derde worden gesteld, indien daartoe een wettelijke verplichting bestaat”.

Bij accommodaties wordt er vaak om identificatie gevraagd. Vaak volstaat het dat ze de gegevens registreren of er een kopie van maken. In sommige landen is wel het verplicht om je paspoort in bewaring te geven aan de accommodatie. Dit is meestal het geval in landen waar de kans op terrorisme of criminaliteit groot is. Je ontvangt je paspoort dan bij vertrek terug.

Voor het reizen is enkel een paspoort niet altijd voldoende om een land binnen te mogen komen. Voor redelijk wat landen is er behalve een paspoort ook een visum, een toeristenkaart of een elektronische toestemming nodig. Een visum of toeristenkaart heb je in twee vormen: de versie die je vooraf moet regelen en de zogenaamde visa-on-arrival.

Een elektronische toestemming heb je nodig om visumvrij te kunnen reizen naar een aantal landen zoals Canada of de Verenigde Staten. Per 24 februari 2024 heb je ook voor het Verenigd Koninkrijk een ETA nodig.

De vereisten om een land binnen te mogen reizen verschillen niet van land tot land, het hangt er ook vanaf wat voor paspoort de reiziger heeft. Paspoorten uit het ene land zijn gemakkelijker om mee te reizen dan paspoorten uit andere landen. Met een Nederlands paspoort hoef je voor 190 van de 227 landen geen visum aan te vragen. Daarmee staat Nederland op een gedeelde vierde plaats van sterkste paspoorten ter wereld. Het paspoort van Singapore is het sterkste (193 landen visumvrij reizen), gevolgd door dat van Japan (192 landen).

Heb je een paspoort uit Afghanistan, Irak, Pakistan, Syrië of Jemen? Dan heb je de pech een van de zwakste paspoorten ter wereld in je bezit te hebben. Visumvrij reizen is dan lastig en zelfs het verkrijgen van een visum is dan niet 1-2-3 geregeld.

Het kan gebeuren dat je te laat bent met het aanvragen van een nieuw paspoort of dat je paspoort gestolen of kwijtgeraakt is. Veel gemeenten hanteren een doorlooptijd van een week of langer voor het verwerken van een paspoortaanvraag. Heb je je paspoort sneller nodig? Dan kun je eventueel een spoedpaspoort aanvragen. De levertijd voor een spoedpaspoort is twee werkdagen. Je kunt het paspoort dan ophalen bij de gemeente waar je de aanvraag hebt gedaan.

Is een spoedpaspoort geen optie, bijvoorbeeld omdat je binnen een dag of twee dagen moet vertrekken en je reis niet uit kunt stellen? Dan is een noodpaspoort de enige optie. Die wordt afgegeven door Koninklijke Marechaussee, bijvoorbeeld door Bureau Nooddocumenten op luchthaven Schiphol. Een nooddocument is alleen geldig als reisdocument voor de reis waarvoor het is uitgegeven. Je kunt het niet als identiteitsbewijs gebruiken. Niet alle landen accepteren een noodpaspoort. Informeer bij de ambassade of het consulaat van het land of het een noodpaspoort accepteert.