Generic selectors
Exact matches only
Search in title
Search in content
Post Type Selectors

5 dingen die je moet weten over schrikkeldag

Vandaag is het een bijzondere dag. Het is 29 februari, waardoor deze dag een schrikkeldag is. Wie op 29 februari geboren is, is vandaag echt jarig. Voor contracten waarbij je een vast bedrag per maand betaalt, kost de maand februari relatief gezien ruim 3,5 procent minder als deze maand 29 in plaats van de gebruikelijke 28 dagen duurt. Je krijgt immers een extra dag waar voor je geld. Aan de andere kant kan het zo zijn dat er door een schrikkeldag een extra werkdag in de maand februari voorkomt, waardoor je een dag meer moet werken voor je maandloon.

De rol van de schrikkeldag is belangrijker dan je denkt, want door het toevoegen van de schrikkeldag blijven de seizoenen binnen de gregoriaanse kalender gelijk lopen. Zonder een schrikkeldag zou de natuurkunde van de planeet Aarde er al snel voor zorgen dat de seizoenen uit de pas lopen met onze jaarkalender.

De oorsprong van de schrikkeldagen gaat terug tot 45 voor Christus, toen de Romeinse keizer Julius Caesar elke vier jaar een dag toevoegde om de kloof tussen de maan- en zonnekalender te dichten. Dat deed hij na overleg met een astronoom. Maar Caesar maakte een paar rekenfouten en zijn oplossing werkte niet helemaal, dus paste paus Gregorius XIII het in 1582 aan om ons de Gregoriaanse kalender te geven die we vandaag de dag gebruiken.

Omdat het vandaag een schrikkeldag is, hebben wij de 5 dingen die je moet weten over schrikkeldag voor je op een rijtje gezet.

1

Waarom een schrikkeldag?

In de sterrenkunde wordt, net als in de wiskunde, een volledige omwenteling gedefinieerd als het moment waarop de Aarde terugkeert naar dezelfde positie in de ruimte als een volledige omwenteling van 360° geleden. In de sterrenkunde noemen we dit een sterrejaar, of de tijd die de Aarde nodig heeft om terug te keren naar dezelfde relatieve positie ten opzichte van de zon.

De periode die de Aarde nodig heeft om na een volledige omwenteling om de zon terug op z’n plaats te komen wordt een tropisch jaar genoemd. Zo’n tropisch jaar duurt 365,2421875 dagen, wat neerkomt op bijna 365 en een kwart dag. Door om de vier jaar een schrikkeldag toe te voegen, wordt dit overschot in tijd opgelost.

2

Schrikkeljaren

Normaal telt februari 28 dagen. Tijdens een schrikkeljaar telt februari door het toevoegen van de schrikkeldag 29 dagen. Een schrikkeljaar komt bijna iedere vier jaar voor. Er is een gemakkelijk ezelsbruggetje om te weten welk jaar een schrikkeljaar is. Jaartallen die deelbaar zijn door 4, met als uitkomst een heel getal, zijn schrikkeljaren. Dus 2024, 2028, 2032 enzovoorts.

Er zijn uitzonderingen. De correctie van één dag per vier jaar is iets meer dan nodig is. Daardoor zijn jaren die deelbaar zijn door 100 maar niet door 400, geen schrikkeljaar. 1900 was bijvoorbeeld geen schrikkeljaar, maar 2000 wel. In de toekomst zal het jaar 2100 het eerste jaar zijn dat wel deelbaar is door 4, maar geen schrikkeljaar is.

3

Geboren op 29 februari?

Iemand die geboren is op 29 februari wordt ook wel een schrikkelaar genoemd. De kans dat je op schrikkeldag geboren wordt is slechts één op 1.461 In gewone jaren vieren ze hun verjaardag meestal op 28 februari. In sommige situaties wordt 1 maart gebruikt als verjaardag in een niet-schrikkeljaar, omdat het de dag na 28 februari is.

Sommige landen hebben vastgelegd op welke datum mensen die op 29 februari geboren zijn hun verjaardag in een niet-schrikkeljaar vieren. In Taiwan valt de wettelijke verjaardag van schrikkelaar tijdens gewone jaren op 28 februari. In Hongkong wordt 1 maart tijdens normale jaren als verjaardag gehanteerd voor wie op 29 februari geboren is.

Technisch gezien zal een schrikkelaar minder verjaardagen hebben dan zijn leeftijd in jaren. Voor juridische doeleinden zijn wettelijke verjaardagen afhankelijk van hoe lokale wetten tijdsintervallen tellen. Iemand die op 29 februari geboren is, hoeft dus niet 72 jaar te wachten tot hij/zij/hen in Nederland als meerderjarige beschouwd te worden.

4

Wat als we geen schrikkeldagen zouden hebben?

Als we geen schrikkeldagen zouden hebben dan zou ieder jaar 365 dagen hebben. Schrikkeljaren met 366 dagen zouden dan niet voorkomen. Na pakweg drie eeuwen betekent dit dat seizoenen 72 dagen opgeschoven zouden zijn. Dat betekent voor Nederland nazomer in november, herfstkleuren in januari en kans op sneeuw in mei of juni, als we de klimaatveranderingen niet mee zouden pakken. In de 28e eeuw zou Kerstmis in Nederland zomaar tropisch warm kunnen zijn.

5

Tradities rondom schrikkeldag

Voor velen is schrikkeldag een dag zoals andere dagen. Toch zijn er verrassend genoeg heel wat land- en regiospecifieke tradities die samengaan met schrikkeldag.

In verschillende Europese landen is schrikkeldag traditioneel een gelegenheid voor vrouwen in heteroseksuele koppels om de rollen om te draaien en de man ten huwelijk te vragen. Blijkbaar begon deze traditie in Schotland in 1288, toen er een wet werd aangenomen die vrouwen toestond om mannen een aanzoek te doen en die een boete oplegde aan elke man die het aanzoek afsloeg. Ierland heeft een vergelijkbare traditie en sommige Ieren noemen schrikkeldag daarom vrijgezellendag.

Sommige landen beschouwen schrikkeldag als een ongelukkige tijd. In het oude Rome werd februari geassocieerd met de dood, dus het toevoegen van een extra dag leek bijzonder somber, en dat gevoel is doorgedrongen tot het huidige Italië.