5 dingen die je moet weten over malaria

Vergeet gevaarlijke dieren zoals leeuwen, nijlpaarden en haaien als je het hebt over de dodelijkste dieren ter wereld voor mensen. De malariamug maakt vele malen meer slachtoffers dan deze diersoorten die een reputatie hebben dat je er beter geen confrontatie mee kunt hebben. Malariamuggen maken jaarlijks honderdduizenden dodelijke slachtoffers onder de mensen. Dat doen ze door het overbrengen van parasieten, waardoor je de infectieziekte malaria kunt krijgen. Het zijn alleen de vrouwelijke malariamuggen die mensen steken en de parasiet daarbij over kunnen dragen.

Malaria is tegenwoordig in Nederland een ver-van-mijn-bedshow. Hoewel de muggensoort zelf nog wel in Nederland voorkomt, is de malariaparasiet zelf hier al decennia geleden uitgeroeid. Zeer incidenteel reist er een malariamug mee naar Nederland in het vliegtuig. Vanwege de lagere temperaturen en minder gunstige leefomstandigheden is de kans klein dat deze hier lang genoeg overleeft om zich voort te planten of om malaria over te dragen.

Zodra je op reis gaat, is er een aanzienlijk grotere kans dat je malaria oploopt. Daarom hebben wij voor jou de 5 dingen die je moet weten over malaria op een rijtje gezet. Voor uitgebreide informatie over malaria en de risico’s voor jou kun je het beste een consult inplannen met een daarin gespecialiseerde arts, bijvoorbeeld bij de GGD.

1

Risico's voor reizigers

Het gros van de mensen die malaria oploopt behoort, woont in de malariagebieden. Reizigers maken slechts een fractie uitmaken van het totale aantal malariapatiënten. Dat neemt niet weg dat je als toerist of ander soort reiziger een even grote kans maakt om malaria op te lopen en er ziek van te worden. Vanwege het kortstondigere verblijf en het verhoudingsgewijs beter toepassen van preventie, zie je dat er onder reizigers een lager percentage malariagevallen voorkomt dan onder de lokale bevolking.

Helaas zie je door dit soort statistieken dat een deel van de reizigers laconiek omgaat met het risico op malaria en daardoor toch de pineut is. De factor pech is mede bepalend, maar je kunt er zelf van alles aan doen om geen malaria op te lopen of om de effecten te beperken.

2

Preventie

Je kunt de kans dat je malaria oploopt op verschillende manieren verkleinen. Ten eerste moet je ervoor zorgen dat de kans kleiner is dat je gestoken wordt. Draag in risicogebieden bedekkende kleding, vooral rond zonsopkomst, zonsondergang en in de avond. Gebruik antimuggenmiddelen, zoals 50% DEET, op onbedekte delen van de huid.

Op je hotelkamer of andere accommodatie kun je het beste onder een klamboe slapen, die bij voorkeur goed onder het matras ingestopt is. Spuit insectenspray of gebruik een insectenverdelger in je hotelkamer voor het slapen gaan. Vaak wordt dit door de accommodatie zelf al gedaan. Slaap bij voorkeur onder een ventilator, want muggen houden niet van sterke luchtstromen. De airconditioning, zeker op een hogere blaasstand, helpt ook mee.

3

Medicatie

Overweeg het nemen van malariaprofylaxe (malariapillen) als je reist naar gebieden waar malaria endemisch is. Raadpleeg een arts om te bepalen welke medicatie geschikt is.

Malariaprofylaxe helpt malaria voorkomen, maar biedt geen volledige garantie dat je niet geïnfecteerd raakt. De medicijnen werken door parasieten die in je lichaam komen via een muggenbeet te doden voordat ze zich kunnen vermenigvuldigen en ernstige symptomen veroorzaken.

4

Risicogebieden

Malariamuggen komen op een groot deel van de wereld voor, maar ze brengen niet overal malaria over. De meeste risicogebieden vind je in de tropen en in subtropische gebieden. Vooral de landen in Afrika rond en ten zuiden van de evenaar zijn berucht om malaria. Door klimaatverandering kont malaria

Binnen een land kunnen er flinke verschillen voorkomen in het malariarisico. Zo zie je dat door intensieve bestrijdingsprogramma’s en preventieve maatregelen op bijvoorbeeld Zanzibar malaria sterk is afgenomen, terwijl het risico op het vasteland van Tanzania, waar Zanzibar toe behoort, aanzienlijk groter is.

Het risico verschilt vaak niet alleen van gebied tot gebied, maar ook per seizoen. Tijdens een regenseizoen is het malariarisico vaak aanzienlijk groter dan tijdens een langdurig drogere periode.

5

Diagnose

Malaria uit zichzelf niet direct na de besmetting. De symptomen verschijnen meestal 10 dagen tot 4 weken na de infectie, maar in sommige gevallen kunnen ze al na een week of pas na een jaar optreden.

Veel voorkomende symptomen zijn koorts, hoofdpijn, spier- en gewrichtspijn, vermoeidheid, misselijkheid, braken, diarree en zweten. Bij ernstige malaria kun je last krijgen van longoedeem, nierfalen, shock en zelfs in coma raken.

Het is belangrijk om vroegtijdig een diagnose te stellen door middel van een bloedtest, vooral bij terugkeer uit een gebied met malaria. Bij vermoeden van malaria, vooral bij hoge koorts en recent verblijf in een endemisch gebied, moet onmiddellijk medische hulp worden ingeroepen. Malaria is een ernstige ziekte, maar met tijdige diagnose en behandeling kan het goed worden behandeld en zijn de vooruitzichten over het algemeen positief.